السلام عليك يا امام رئوف

 امامزاده جعفر(ع) را منابع و مآخذ معتبر انساب از نسل امام زين العابدين(ع) مي دانند كه با چهار واسطه اين امامزاده(ع) را به امام سجاد(ع) منسوب مي دانند، محل شهادت وي را به اختلاف، دروازه نيشابور و دامغان ذكر كرده اند، نسب نامة وي را در منابع مختلف اينگونه آورده اند:

جعفر بن علي بن حسن بن علي بن عمربن علي بن حسين بن علي بن ابيطالب (ع) مي باشد كه وي را با اين واسطه ها به امام سجاد (ع) سپس امام حسين(ع) و بعد امام علي(ع) منسوب مي دانند.

بناي امامزاده جعفر (ع) دامغانبقعه مباركه اين امامزاده در وسط شهر دامغان قرار دارد، صحن امامزاده سابقاً مربع مستطيل بود كه در ابتداي ورود به اين صحن از درب اصلي مقبرة امامزاده محمد(ع) قرار دارد كه وي را از اولاد امام موسي كاظم(ع) مي دانند. آنچه راجع به سلسله انساب امامزاده جعفر(ع) در صندوق روي مقبره وجود دارد با آنچه سيد ظهير الدين مرعشي ذكر كرده است شباهت زيادي دارد وي امامزاده را جعفر بن محمد بن حسين المحدث بن علي بن حسن بن علي عمرالاشرف ابن علي زين العابدين بن حسين بن علي بن ابيطالب (ع) مي داند كه با توجه به اينموضوع علت توجه كياها و سادات مرعشي مازندران به دامغان و امامزاده جعفر(ع) را نسبي كه امامزاده جعفر(ع) دارد ذكر مي كنند.

وقف نامه اين امامزاده در سال 815 هجري قمري در شهر دامغان تنظيم و به تاييد 109 تن از شهود و بزرگان قرن نهم دامغان مسجل است، اين وقف نامه را نمونة بسيار زيبايي از شيوه سند نويسي قرن مذكور مي دانند كه به خط تعليق هزار بيگ بن عزالدين عوض شاه خواري بر كاغذ سمرقندي كتابت شده است كه بخش خطبه سند از بين رفته است. واقف اين بنا امير سيف الدين علي كيا ابن سراج الدين رستم بن حاجي (هزار جريبي) است وي ظاهراً از امراي سلسله كاركياي گيلان است كه شرح حالشان در تاريخ رويان آملي و تاريخ طبرستان ظهير الدين مرعشي آمده است. تاريخ بناي بقعه امامزاده را به دوران سلجوقي مي دانند و حتي پيش از دورة سلجوقي مي دانند و معمار اين بنا با توجه به نوشته هاي ضريح مطهر امامزاده جعفر (ع) دامغانداخل خود صحن ـ عمل العبد الفقير الحقير المذنب المحتاج بعفوا... و غفرا.. استاد نظام الدين بن استاد علي بن ابن علي نجار ـ اين شخص بوده است و چنين استنباط مي شود كه در ابتدا بي پيرايه بوده ولي بعدها پادشاهان سلجوقي ديوارهاي مدخل را با كاشي هايي كه ذكر شد مزين نموده و به صورت آبرومندي درآورده اند. از جمله آثار قابل ذكر امامزاده جعفر(ع) دو سنگ نبشته مفصل با تاريخ هاي 816 و 851 بوده كه در دو سوي درب ورودي نصب شده بود كه از نظر تاريخي آن را داراي اعتبار فراوان مي دانند به ويژه آنكه نكات مذكور در دومين سنگ نبشته در ارتباط با نوع مالياتهاي قرن نهم در منطقه اهميت خاصي دارد.حرم امامزاده با طرح چهار گوش 13×13 متر در هر ضلع طاقنمايي دارد كه با دري به خارج راه مي يابد به كمك هشت نيم طاق مقرنس، طرح چهارضلعي به هشت ضلعي و سپس بناي گنبد بر روي آن استوار شده است. در كتب گذشتگان آمده است، داخل بقعه سفيد كاري شده و هيچ گونه تزئيني ندارد، دور تا دور سنگ روي مرقد داراي تزئينات گچ بري جالبي است، روي سنگ سياه قبر نسب امامزاده و سورة مباركه توحيد به خط كوفي كنده شده است.

گنبد مزار بنا به صورت شلجمي و از آجر ساده بنا شده است، در برابر ورودي اصلي بقعه ايوان كوچكي با قوس تيزه دار و در دو سوي آن دو طاقنما قرار دارد كه از وسط هر يك دري به دو اتاق جانبي ايوان راه مي دهد. بالاي تيزه ايوان نيز غرفه مانندي با نماي طاق جاسازي شده است. در دو سوي اين نماسازي دو مناره مانند با حجمي قابل توجه توجه بنا شده كه از سطح بام بالاتر نرفته است و تمامي بناي مزبور ساده و بدون تزئين است.


گردآورنده: انجمن پژوهش هاي تاريخي و گردشگري كانون جوانان تاريخانه شهرستان دامغان