رودها و چشمه ها:

رودخانه ها و چشمه ها از جمله مهم ترين جاذبه هاي گردشگري طبيعي به شمار مي روند و در بين طبيعت دوستان ازجايگاه ويژه اي برخوردار هستند . استان مرتفع آذربايجان غربي چون ديواري درجهت شمال و جنوب و جنوب خاوري امتداد يافته، منبع سرشاري از نزولات جوي را به صورت برف در خود ذخيره كرده و حوزه هاي پر آب و متعددي را ايجاد كرده است . محدوده شمالي درياچه اروميه تا رود ارس ، محدود باختر و جنوب درياچه اروميه و محدوده كرخه كه در منتهي اليه جنوب و جنوب باختري استان قرار دارد ، از اين جمله هستند. در جنوب درياچه اروميه ، در نواحي مرتفعي كه سرچشمه شاخه هاي اصلي سيمينه رود ، مهاباد رود ، زرينه رود و قزل اوزن است ، رودها به طرف درياچه اروميه جاري مي شوند . اين رودخانه ها از يك سو وارد درياچه اروميه مي شوند و از سوي ديگر در قسمت مهاباد به دليل جهت برخي از كوه هاي سردشت به طرف عراق سرازير مي شوند. رودهاي اين استان كه از كوه هاي مرتفع سرچشمه مي گيرند، از دره هاي عميق و دشت هاي وسيعي عبور مي كنند كه هر كدام به نحوي داراي جاذبه هاي طبيعي - توريستي قابل توجهي هستند . در نقاط مختلف استان آذربايجان غربي آب هاي گرم متعددي با خواص ويژه وجود دارد كه در طول هزاران سال مورد استفاده مردم قرار گرفته است. اين چشمه ها يكي از منابع مهم صنعت جهانگردي منطقه به شمار مي آيند . چشمه زندان سليمان ، چشمه (استخر) بوكان ، چشمه گراو ، چشمه معدني زنبيل ، چشمه هاي معدني ويشلق ، چشمه هاي معدني ايواوغلي، چشمه شوربولاغ بيلوار ، چشمه معدني زارعان (زوران)، چشمه معدني دسته دره ، چشمه معدني كلوانس ، چشمه معدني شگفتي ، چشمه معدني ميناس برخي از چشمه هاي مهم اين استان به شمار مي روند كه قادرند اوقات فراغت گردشگران زيادي را پر كنند .

چشمه زندان سليمان : در قسمت غربي كوه زندان قرار دارد و داراي دو مضحر مي باشد . آب اين چشمه در درمان بيماري هاي مجاري تنفسي و بيماري هاي جلدي مفيد است .

چشمه رازي : در شش كيلومتري قطور قرار دارد . آب اين چشمه به همراه گاز از زمين خارج مي شود و در دامنه تپه اي جريان مي يابد .

چشمه كلوانس : چشمه كلوانس در شمال غربي شهرستان خوي قرار دارد .

چشمه دسته دره : چشمه دسته دره نيز در 29 كيلومتري شمال غربي شهرستان خوي قرار دارد .

چشمه شاه آباد : در 30 كيلومتري جنوب شرقي ماكو قرار دارد . آب اين چشمه همراه گاز فراوان در حوضچه اي جاري مي شود .

چشمه گرادو : چشمه گرادو در غرب شهرستان مهاباد قرار دارد و از دو نقطه زمين خارج مي شود .

چشمه زنبيل : در 36 كيلومتري شمال شرقي اروميه در دامنه شرقي كوه زنبيل قرار دارد .

چشمه زارعان : در چهار كيلومتري غرب روستاي زارعان در شمال شهرستان خوي قرار دارد .

رودخانه ارس ماكو : رود مرزي‌ ارس‌ از ديم‌ قشلاق‌ تا محل‌ بهم‌ پيوستن‌ آق‌ چاي‌ به‌ ارس ‌، حدود 135 كيلومتر ميان‌ آذربايجان‌ غربي و جمهوري‌ خود مختار نخجوان‌ جاريست ‌. اين‌ رود از كوههاي‌ هزار بركه‌ تركيه‌ سرچشمه ‌مي‌گيرد و سپس‌ با رودي‌ ديگر بنام‌ كورا در جمهوري‌ آذربايجان ‌، يكي‌ مي‌شود و بالاخره‌ به‌ درياي‌ خزر مي‌ريزد . اين‌ رود 1072 كيلومتر طول‌ دارد . پيرامون‌ سد ارس‌ در شرق‌ ماكو جنگل‌كاري‌ شده‌ و تفرجگاه‌ عمومي‌ است .

مهاباد رود : اين‌ رود از ميان‌ ارتفاعات‌ پيرانشهر و سردشت‌ مي‌گذرد و از بهم‌ پيوستن‌ دو شاخه‌ اصلي‌ بيطاس‌ و ده‌ بكر بوجود مي‌آيد . پس‌ از گذشتن‌ از شمال‌ غربي‌ مهاباد در غرب‌ سيمينه‌ رود و شرق‌ گدار(قادرچاي‌) وارد درياچه‌ اروميه مي‌شود . بر روي‌ اين‌ رودخانه‌ نيز سدي‌ احداث‌ گرديده‌ كه‌ علاوه‌ بر توليد برق‌ ، آب‌ مشروب‌ شهر را نيز تأمين‌ مي‌كند . سد انحرافي‌ ديگري‌ در 8 كيلومتري‌ مهاباد در محلي‌ بنام‌ يوسف‌ كندي‌ جهت‌ آبياري‌ اراضي‌ ساخته‌ شده‌ است‌ كه‌ مأمن‌ حيات‌ وحش‌ است‌ و زيبايي‌هاي‌ قابل‌ توجهي‌ دارد .

سيمينه رود ( تاتائو ) اروميه : اين‌ رودخانه‌ از ارتفاعات‌ اطراف‌ سقز (حوالي‌ زنجان‌ و ترجان‌) در جنوب‌ درياچه‌ اروميه سرچشمه‌ مي‌گيرد . شبكه‌ اصلي‌ آن‌ شتاوه‌ رود در جنوب‌ غربي‌ دهشهر كندي‌ است ‌. اين‌ رود پس‌ از عبور از بوكان و غرب‌ مياندوآب‌ و دشت‌ حاصلخيز شامات‌ به‌ باتلاق‌هاي‌ جنوب‌ شرقي‌ درياچه‌ اروميه‌ مي‌ريزد .

رودخانه زاب كوچك پيرانشهر : رود كلوي‌ (زاب‌) از گردنه‌ ميدان‌ با 2140 متر ارتفاع‌ از سطح‌ درياسرچشمه‌ مي‌گيرد و از شرق‌ به‌ غرب‌ جاري‌ مي‌شود و پس‌ از طي‌ دره‌اي‌ عريض‌ و مستقيم‌ و عبور از پيرانشهر، سردشت‌ در خاك‌ عراق‌ به‌ دجله‌ مي‌ريزد . اين‌ رودخانه‌ و دره‌ عميق‌ آن‌ يكي‌ از ديدني‌ترين‌ رودخانه‌هاي‌ استان‌ باارزش‌ها و جاذبه‌هاي‌ جهانگردي‌ است‌ .

زرينه رود(جغتوچاي) اروميه : اين‌ رودخانه‌ از كوه‌هاي‌ چهل‌ چشمه‌ كردستان‌ ، بين‌ سقز و بانه‌ سرچشمه‌ مي‌گيرد و پس‌ از عبور از شرق‌ مياندوآب‌ در جلگه‌ وسيع‌ آبرفتي‌ به‌ چند شاخه‌ تقسيم‌ مي‌شود و از گوشه‌ جنوب‌ شرقي‌ به ‌درياچه‌ اروميه‌ مي‌ريزد. طول‌ آن‌ 300 كيلومتر و حوزه‌ آن‌ بيش‌ از 1100 كيلومتر مربع‌ است ‌. بر روي‌ اين‌ رودخانه‌ يك‌ سد نسبتاً بزرگ‌ و يك‌ سد انحرافي‌ (نوروزمهر) احداث‌ شده‌ است‌ كه‌ حدود 70 كيلومتر با شهر مياندوآب‌ فاصله‌ دارد . ماهيان‌ بومي‌ رودخانه‌ عبارتند از : كپور ، سفيد ، اسپله‌ و زردماهي‌ كه‌ طول‌ برخي‌ از آنها به ‌يك‌ متر نيز مي‌رسد ، ماهيگيري‌ در اين‌ رودخانه‌ آزاد است‌ .

روى شهر چاي : روى شهر چاي به بكشلو چاي يا بردسير نيز معروف است و از داخل شهر اروميه مي گذرد .

رود نازلو : از كوه هاي ايران و تركيه سرچشمه مي گيرد .

رود چاي : آب روضه چاي از ارتفاعات "كاني گوزال" در كلهر سرچشمه مي گيرد .

رود باراندوز چاي : اين رود از كوه هاي مرزي ايران و تركيه و كوه هاي حد فاصل "كدارچاي" و " باراندوز چاي" سرچشمه مي گيرد .

رود زولاچاي : رود زولاچاي از بهم پيوستن رودهاي "خورخوره" ، "زولا" ،" اريك" و " ريز علي چاي" به وجود مي آيد .

 


X