پرهيز از دنيا و ساده زيستي، برجسته‌ترين صفات امام رضا(ع) بود. تمام راويان متفق القولند كه وقتي آن حضرت وليعهد مأمون شدند هيچ توجهي به جنبه ي قدرت و عظمت آن نداشتند. امام هشتم(ع) كه دوست و دشمن توان انكار شخصيت ملكوتي او را ندارند چند ويژگي خيلي مهم دارند؛
اول اينكه راضي و رضا هستند؛ يعني زود مي‌گذرند. امام جواد عليه السلام مي فرمايد: « خدا پدرم را "رضا" ناميده، چون كه پسنديده خدا در آسمان بود و رسول خدا و أئمه هدي در زمين از او خوشنود بودند». عرضه داشتند؛ آيا همه پدران گذشته شما پسنديده خدا و رسول و ائمه نبودند، فرمود: چرا. پرسيدند: پس چرا تنها آن حضرت "رضا" ناميده شد، فرمود: "زيرا همان گونه كه دوستان و موافقان وي از حضرت راضي بودند، دشمنان و مخالفان نيز از او راضي بودند. چنين ويژگي براي هيچ كدام از پدران حضرت وجود نداشت، و بدين سبب است كه ميان آنان، حضرت "رضا" ناميده شده است.
دوم اينكه عالم آل‌محمد(ص) هستند؛ امام هشتم .ع. همچون نياكان بزرگوارشان، از مقام علمي بسيار والايي برخوردار بودند، تا آنجا كه ايشان را عالم آل‌محمد(ع) لقب داده‌اند. بيست و چند سال بيشتر نداشتند كه در مسجد رسول‌ا...(ص) به فتوي مي‌نشستند. علمشان بي‌كران و رفتارشان پيامبرگونه و حلم و رأفت و احسانشان شامل خاص و عام بود. دوراني كه امام رضا(ع) در آن زندگي مي‌كردند عصر شكوفايي علم و سرازير شدن علوم مختلف ملت‌ها و تداخل فرهنگي مردمان آن روزگار بود. در اين زمان پيشرفت علوم باعث پيدايش افكار و عقايد انحرافي و مشرب‌هاي فكري گوناگون كلامي و فلسفي شده بود كه همين امر چالشي جدي در برابر عقايد و آموزه‌هاي ناب اسلامي و شيعي به‌شمار مي‌رفت. امام رضا(ع) با درك اين خطرات و تهديدها از فرصت پيش‌آمده نهايت بهره‌برداري را كردند و به روشنگري‌هاي فراوان در زمينه تبيين عقايد اسلامي و نماياندن راه مستقيم الهي دست زدند.
سوم ايشان امام رأفت و مهرباني هستند؛ ياسر خادم امام(ع) مي گويد: آن بزرگوار به ما فرموده بود اگر بالاي سرتان ايستادم و شما به غذا خوردن مشغول بوديد برنخيزيد تا غذايتان تمام شود. به همين جهت بسيار اتفاق مي افتاد كه امام ما را صدا مي كرد، و در پاسخ او مي گفتند به غذا خوردن مشغولند و آن حضرت مي فرمود: بگذاريد غذايشان تمام شود.
اول اينكه راضي و رضا هستند؛ يعني زود مي‌گذرند. امام جواد عليه السلام مي فرمايد: « خدا پدرم را "رضا" ناميده، چون كه پسنديده خدا در آسمان بود و رسول خدا و أئمه هدي در زمين از او خوشنود بودند». عرضه داشتند؛ آيا همه پدران گذشته شما پسنديده خدا و رسول و ائمه نبودند، فرمود: چرا. پرسيدند: پس چرا تنها آن حضرت "رضا" ناميده شد، فرمود: "زيرا همان گونه كه دوستان و موافقان وي از حضرت راضي بودند، دشمنان و مخالفان نيز از او راضي بودند. چنين ويژگي براي هيچ كدام از پدران حضرت وجود نداشت، و بدين سبب است كه ميان آنان، حضرت "رضا" ناميده شده است.
دوم اينكه عالم آل‌محمد(ص) هستند؛ امام هشتم .ع. همچون نياكان بزرگوارشان، از مقام علمي بسيار والايي برخوردار بودند، تا آنجا كه ايشان را عالم آل‌محمد(ع) لقب داده‌اند. بيست و چند سال بيشتر نداشتند كه در مسجد رسول‌ا...(ص) به فتوي مي‌نشستند. علمشان بي‌كران و رفتارشان پيامبرگونه و حلم و رأفت و احسانشان شامل خاص و عام بود. دوراني كه امام رضا(ع) در آن زندگي مي‌كردند عصر شكوفايي علم و سرازير شدن علوم مختلف ملت‌ها و تداخل فرهنگي مردمان آن روزگار بود. در اين زمان پيشرفت علوم باعث پيدايش افكار و عقايد انحرافي و مشرب‌هاي فكري گوناگون كلامي و فلسفي شده بود كه همين امر چالشي جدي در برابر عقايد و آموزه‌هاي ناب اسلامي و شيعي به‌شمار مي‌رفت. امام رضا(ع) با درك اين خطرات و تهديدها از فرصت پيش‌آمده نهايت بهره‌برداري را كردند و به روشنگري‌هاي فراوان در زمينه تبيين عقايد اسلامي و نماياندن راه مستقيم الهي دست زدند.
سوم ايشان امام رأفت و مهرباني هستند؛ ياسر خادم امام(ع) مي گويد: آن بزرگوار به ما فرموده بود اگر بالاي سرتان ايستادم و شما به غذا خوردن مشغول بوديد برنخيزيد تا غذايتان تمام شود. به همين جهت بسيار اتفاق مي افتاد كه امام ما را صدا مي كرد، و در پاسخ او مي گفتند به غذا خوردن مشغولند و آن حضرت مي فرمود: بگذاريد غذايشان تمام شود.