بقعه محمد بن جعفر طيار (ع) در فاصله پنج كيلومتري شهر دزفول ، در شهركي به اين نام قرار دارد و يكي از زيارتگاه هاي مهم شهرستان دزفول به شمار مي رود .
صاحب بقعه فرزند جعفر طيار برادر امام علي عليه السلام و داماد امام علي عليه السلام (شوهر ام كلثوم) است كه در سال ۱۹ هجري قمري در جنگي كه براي فتح شوشتر در اين منطقه صورت گرفته بود به همراه سپاه اسلام به عنوان يكي از فرماندهان سپاه اسلام به اين منطقه آمده بود .
معماري بقعه
بقعه داراى گنبدى ۱۲ ترك است كه با كاشى سبز رنگ ساده و يكرنگ تزئين شده اند ،اين گنبد با حاشيه بندى كاشى هاى ترك ها و نقش و نگار هندسى و حاشيه سياه رنگ و لچكى سفيد و نقوش منظم و قرينه سازى جلوه ويژه و زيبايي دارد.
ورودى بقعه از سمت شمال است و داراى دو شبستان در طرفين مقبره است . ضريح مقبره در قديم چوبي بوده است ولي در سال هاي اخير ضريحي فلزي با نقش و نگارهاي زيبا نصب شده است.
بقعه محمد بن جعفر عليه السلام دزفول
بقعه در وسط باغ بزرگي احداث شده و در اطراف آن آرامگاه هايي از اشخاص و شخصيت هاي دزفول وجود دارد. در اطراف هر يك از ايوانهاى اطراف بنا دو غرفه و پلكان وجود دارد . طاقهاى غرفه ها و ورودي هاى پلكان با تكه كاشيهاى سبزرنگ تزئين شده اند قرار گيري بقعه در ميان درختان كهنسال و سرسبز كُنار جلوه و آراستگى خاصى دارد و از زيبايى و جلالى خاصي برخوردار است . دو درخت كنار روبروي بقعه وجود دارد كه قدمتي يكي از آنها به ۸۰۰ و ديگري به ۷۵۰ سال مي رسد.
بقعه محمد بن جعفر يك ورودي قديمي داشته كه سر در ورودى با كاشيهاى سياه و سفيد و فيروزه اى مربع شكل زينت داده شده و داراي بدنه آجرى قديمى است و در بالاي آن تاريخ كاشيكارى ۱۳۱۲و۱۳۵۱ به چشم مي خورد و مربوط به اواخر دوره قاجاريه است . دو مناره گلدسته ازنوع مناره هايى كه بر فراز طاق ورودىبناي بقعه ساخته اند بر روى سردر حياط نيز با كاشيهاى آبى رنگ وجود دارند . در كنار اين ورودي ۴ درخت قديمي كنار قرار دارد كه به “چهار خواهر” معروفند و مردم اعتقاد خاصي به بستن دخيل و پارچه و نذر و نياز به آنها دارند . در ميدان جلوى ديوار قديمي باغ تعدادى كنار سرسبزوكهنه بر زمينهاى چمنى سايه انداخته اند كه محل نشستن و تفرج مردم است .
بقعه محمد بن جعفر عليه السلام دزفول
با طرح هاي توسعه محوطه بقعه مجمد بن جعفر ورودي قديمي آن در وسط محوطه فعلي قرار گرفته است و از قدمت بنا حكايت مي كند. در فضاي باز حياط جلوي بقعه حوض زيبا و بزرگي وجود دارد . حضور آب ، سبزي درختان كنار (كنار به درختي معنوي و مقدس در فرهنگ قديم مشهور است) و نماي زيباي بقعه ، فضاي معنوي زيبايي را به وجود آورده كه فرصت مغتنمي براي هر خسته دلي ايجاد مي كند تا در جو معنوي آن ، آرام گيرد.
در خصوص تأييد وجود اين بقعه در شهرستان دزفول در كتاب تذكرةالاخيار و مجمع الابرار مطالبي آورده شده و عبداللطيف خان شوشترى نيز در مورد محمد بن جعفر (ع) گفته است : در جنگ فتح شوشتر ، محمدبن جعفر طيار به سختي زخمي شده بود و در بازگشت به دزفول دعوت حق را لبيك گفته و در آنجا در خارج شهر مدفون شد .
در حال حاضر اين بقعه يكي از جاذبه هاي گردشگري و زيارتي دزفول به شمار مي رود و مردم زيادي از سراسر استان و شهرستان دزفول به خصوص در فصل بهار از اين مكان زيارتي – سياحتي بازديد مي كنند.
بقعه محمد بن جعفر عليه السلام در ايام محرم :
در قسمتي از محوطه اين بقعه نخلستاني قرار دارد و با توجه به ارادت مردم دزفول به صاحب اين بقعه در روز اربعين كاروان بزرگي از عزاداران حسيني پاي پياده از مركزشهر دزفول به آستانه مشرف شده و به ياد عاشورا وكاروان اسيران در نخلستان بقعه به عزاداري ، ذكر مصيبت و تعزيه مي پردازند. و در طول ايام محرم نيز اغلب مراسمات عزاداري شهرك محمد بن جعفر (ع) در اين مكان برگزار مي شوند.
بقعه محمد بن جعفر عليه السلام دزفول
از بركت حضور بقعه محمد بن جعفر ، اين شهرك با داشتن بيشترين افراد تحصيلكرده دانشگاهي بالاترين سطح تحصيلات در ميان شهرك هاي منطقه را دارا مي باشد.
تهيه و تنظيم : محمد آذركيش
منبع:كتاب الكترونيك ايران شناسي